Mleczaj lśniący

Mleczaj lśniący
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj lśniący
	Nazwa systematyczna
	Lactarius albocarneus Britzelm; Bot. Zbl. 62: 309 (1895)
	Zasięg
	; Zasięg występowania w Europie i Azji
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj lśniący (Lactarius albocarneus Britzelm.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Gatunek ten został zdiagnozowany taksonomicznie przez Maxa Britzelmayra w „Botanisches Zentralblatt” z 1895 r.^[1]

Synonimy łacińskie^[2]:

Lactarius albocarneus Britzelm. 1895 var. albocarneus
Lactarius albocarneus var. glutinovirens (J. Blum) Bon 1985
Lactarius glutinopallens F.H. Møller & J.E. Lange 1940
Lactarius glutinopallens F.H. Møller & J.E. Lange 1940 var. glutinopallens
Lactarius glutinopallens var. glutinovirens J. Blum 1976
Lactifluus albocarneus (Britzelm.) Kuntze 1898

Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1998 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 3–7 cm, u dojrzałych owocników płaski i nieco wklęsły na środku, na obrzeżach zazwyczaj pofalowany. Brzeg u młodych owocników podwinięty, u starszych wyprostowany. Powierzchnia o barwie jasnej, żółtawoszarej lub szarocielistej, u młodych owocników zazwyczaj z fioletowawym odcieniem, u starszych ochrowa, a miejscami nawet brązowoszara. Po uciśnięciu zmienia barwę na czarniawoszarą. Brzeg nieco jaśniejszy. Powierzchnia kapelusza jest silnie śluzowata i lepka, podczas suszy błyszcząca lub srebrzysto oszroniona. Cały owocnik wydziela mleczko, u młodych owocników obficie, u starszych słabo. Jest ono białe, w pierwszej chwili gorzkie, potem ostre i piekące^[3].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki dość rzadkie, czasami rozwidlające się, wąskie. Początkowo są białokremowe, później jasno szarobrązowe^[3].

Trzon

Wysokość 5–6 cm, grubość 1–1,2 cm, początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia o barwie od białej do białawopłowej, zwykle z rudawym odcieniem. Podobnie jak kapelusz jest silnie śluzowaty^[3].

Miąższ

Zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Barwa biała do białopłowej, miejsca uszkodzone u starszych okazów stają się jasnożółtawe. W smaku jest gorzki i piekący^[3].

Mleczko

U młodych okazów wydziela się obficie, u starszych słabo. Jest białe, w pierwszej chwili gorzkie, później ostre w smaku^[3].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki elipsoidalne, o wymiarach 9–10 × 7–8 μm, pokryte brodawkami połączonymi listewkami tworzącymi bardzo słabo widoczny siateczkowaty wzór, amyloidalne. Podstawki o rozmiarach 45–50 × 9–11 μm. Cystydy dość rzadkie, o wąskowrzecionowatym kształcie i rozmiarach 60–70×5–8 μm^[3].

Gatunki podobne

mleczaj lepki (Lactarius uvidus). Jego mleczko na powietrzu zmienia barwę na fioletową,
mleczaj niebieskawy (Lactarius trivialis). Jego mleczko na powietrzu żółknie^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje tylko w Europie^[5]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Niemczech, Litwie, Norwegii, Holandii, Finlandii^[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach iglastych, zwłaszcza w obecności jodeł, wyłącznie na wapiennych glebach. Wytwarza owocniki od lipca do października^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 82, 83, ISBN 83-85444-65-3 .
↑ PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 270, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-10-27] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5 .
↑ WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 375, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ EwaldE. Gerhardt EwaldE., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 414, ISBN 83-7404-513-2 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).

[skir-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 82, 83, ISBN 83-85444-65-3 .

[wag-4] PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 270, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[disc-5] Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-10-27] .

[mirek-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5 .

[check-7] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 375, ISBN 83-89648-09-1 .

[ger-8] EwaldE. Gerhardt EwaldE., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 414, ISBN 83-7404-513-2 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]